ẢNH HƯỞNG CỦA GIÁ THỂ TỚI NĂNG SUẤT VÀ KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG CỦA GỪNG

Thí nghiệm có 7 công thức của giá thể : CT1: 100% cát; CT2: cát – trấu (tỷ lệ 1 – 1); CT3: 100% đất (đối chứng); CT4: đất – cát (tỷ lệ 1 – 1); CT5: đất – cát – trấu (tỷ lệ 1 – 1 – 1); CT6: đất – trấu (tỷ lệ 1 – 1) và CT7: 100% trấu (cát: cát đen, đất: đất phù sa song Hồng không được bồi đắp hàng năm, trấu: hun).

Ảnh hưởng của giá thể đến khả năng sinh trưởng, năng suất và hiệu quả kinh tế gừng Trâu trồng bao

Giá thể là một trong những yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến sinh trưởng và năng suất của gừng. Các tính chất vật lý của giá thể như độ xốp, độ ẩm ảnh hưởng đến khả năng hình thành năng suất thân củ. tính chất vật lý của giá thể có tác động đến tính chất hoá học trong giá thể, ví dụ như các chất hữu cơ và mùn làm tăng khả năng hấp phụ và trao đổi ion làm cho giá thể có khả năng chịu nước, chịu phân cao, tăng tính đệm cho giá thể tạo điều kiện cho cây phát triển tốt.

Kết quả nghiên cứu tại bảng 1 chỉ ra khả năng giữ ẩm của giá thể khác nhau thể hiện khả năng thoát và cung cấp nước cho cây. Giai đoạn sau trồng 150 ngày do bộ rễ của cây phát triển mạnh, ăn sâu rộng và bám vào giá thể làm tăng khả năng giữ nước của giá thể lên so với giai đoạn trước trồng ở tất cả các công thức. Các công thức CT5 (đất - cát - trấu) và CT6 (đất - trấu) có độ ẩm cao nhất (31,2 - 32,0%).

Trước khi trồng, độ xốp của các giá thể có sự khác nhau rõ rệt. Giá thể trấu có độ xốp lớn nhất (78,72%), thấp nhất là giá thể cát (52,12%). Tuy nhiên, sau khi trồng được 150 ngày, độ xốp của giá thể giảm đi do sự phát triển của bộ rễ cây và tác động của việc tưới nước, CT1 (cát) có độ xốp giảm ít nhất, giảm mạnh nhất là giá thể đất chỉ còn 30,33%. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra, ở công thức CT5 (đất – cát - trấu) và CT3 (đất) gừng bật mầm (50%) nhanh hơn (22 - 23 ngày) (bảng 2)  do khả năng giữ ẩm ban đầu của hai giá thể này là tốt nhất (Bảng 1). Thời gian đầu, trên các công thức CT1 (cát) và CT2 (cát - trấu), gừng sinh trưởng chậm do khả năng giữ nước kém. Tuy nhiên, thời gian sau, độ ẩm giá thể tăng lên nên cây sinh trưởng mạnh dẫn đến thời gian sinh trưởng dài hơn. Trên CT3 (đất) và CT4 (đất - cát), giai đoạn đầu cây sinh trưởng tốt do giá thể đảm bảo đủ độ ẩm và độ xốp cần thiết, càng về sau độ xốp càng giảm nên hạn chế sự sinh trưởng của cây, do vậy thời gian sinh trưởng của cây ngắn hơn. Giá thể ảnh hưởng đến tỷ lệ bật mầm ở CT5 (đất - cát - trấu) và CT7 (trấu) khả năng bật mầm caonhất là 100%, trong khi đó thấp nhất là ở CT3 (đất) và CT4 (đất - cát) chỉ đạt 75%. Kết quả nghiên cứu này đã cho thấy độ ẩm của các giá thể khác nhau, ảnh hưởng đến khả năng nảy mầm sớm của cây gừng.

           Theo số liệu tại bảng 3 gừng trên các giá thể đều không bị rệp và bệnh thối xanh gây hại, nhưng cùng bị sâu cuốn lá hại ở điểm 3. Ngoại trừ gừng trồng trên CT1 (cát), CT2 (cát – trấu), và CT7 (trấu), tất cả giá thể còn lại đều nhiễm sâu đục thân từ điểm 3 đến điểm 5 theo thang điểm CIP, trong đó, gừng trên CT3 (đất) và CT4 (đất – cát) cũng bị nhiễm nặng hơn trên các giá thể khác. Hai công thức giá thể đất và đất – cát nhiễm các loại bệnh của gừng nặng hơn các công thức giá thể khác, do trong đất còn tồn tại trứng của loài sâu đục thân này dù đã được xử lý phơi dưới ánh nắng mặt trời.

Để tăng hiệu quả sử dụng nên phối trộn các loại giá thể với nhau. Giá thể thay thế đất phải đảm bảo khả năng thoát và giữ nước tốt, thoáng khí, sạch bệnh. Thông qua các tính chất lý, hóa học của giá thể mà có ảnh hưởng tới bộ rễ, kích thước thân, lá, khả năng tích lũy chất khô cũng như khả năng bị nhiễm sâu bệnh của cây gừng. Từ đó, có ảnh hưởng trực tiếp đến kích thước củ và năng suất gừng. Những số liệu trong bảng 4 cho thấy năng suất trên các giá thể là khác nhau, phụ thuộc vào các tiền đề tạo vật chất và vận chuyển vật chất trong cây dưới tác động của giá thể. Theo Kaplina (1976), đối với cùng một loại cây nhưng với thành phần giá thể khác nhau cho năng suất khác nhau . Kết quả nghiên cứu chỉ ra các giá thể CT1 (cát), CT5 (đất - cát - trấu), và CT6 (đất - trấu) là những giá thể có đường kính củ lớn hơn các giá thể còn lại (3,4 – 3,5cm). Do đó năng suất cá thể của các giá thể này rất cao (538,4 – 560,1 g/khóm) với năng suất thực thu từ 2,0 – 2,1 tạ. Trong khi đó, CT3 (đất) và CT4 (đất – cát) có đường kính củ 3,2cm, tương ứng năng suất cá thể đạt 450,1 – 457,7 g/khóm và năng suất thực thu 1,7 tạ. Bảng 4

Với chi phí sản xuất lớn, tuy năng suất cao nhưng trồng gừng trên giá thể cát lãi thu được chỉ có 388 nghìn đồng. Riêng CT5 (đất – cát – trấu) vừa có chi phí sản xuất không quá nhiều, lại cho năng suất cao nên lãi suất đạt 568,1 nghìn đồng. So với các giá thể khác thì công thức giá thể này cho hiệu quả kinh tế cao nhất.

KẾT LUẬN

Giá thể khác nhau có độ xốp, độ ẩm khác nhau nên ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng, phát triển của gừng Trâu trồng bao. Giá thể đất – cát – trấu là giá thể cho khả năng sinh trưởng, phát triển và năng suất gừng trồng bao tốt nhất, cho hiệu quả kinh tế cao nhất.